Villa Voerendaal: van vondst tot verrassend verhaal

De tentoonstelling van het Limburgs Museum over Villa Voerendaal wordt vanwege succes verlengd tot en met 1 mei 2022.

Het Limburgs Museum toont bij De Vondst in Heerlen de eerste resultaten van het veelbesproken onderzoek naar de Romeinse villa van Voerendaal. Die villa is een van de grootste die ooit in de lage landen is teruggevonden.

45.000 objecten
Het onderzoek naar de Romeinse villa van Voerendaal kende een opmerkelijk lange aanloop. Al in 1892 werden de eerste sporen ontdekt van wat tweeduizend jaar geleden een enorm agrarisch bedrijf moet zijn geweest waar vermoedelijk ook graan werd geproduceerd voor de Romeinse troepen aan de Rijngrens. In de afgelopen honderd jaar vond er op het terrein van de villa vier keer een grote archeologische opgraving plaats. Daarbij werden wel 45.000 objecten gevonden, maar opmerkelijk genoeg zijn die nooit goed onderzocht. Tot nu.

• Ga naar de website van De Vondst en lees het hele verhaal

Bezoek freuleshoes

De Leden van Heemkunde Voerendaal gaan op 6 september a.s. op bezoek bij de freule. Het recent gerestaureerde freuleshoes is straks het onderkomen van restaurant Next Cuisine van Bas Daniëls. Hij stelt speciaal voor onze vereniging het freuleshoes open voor bezichtiging. Architect Ingrid Beckers, gespecialiseerd in restauratie van historische gebouwen vertelt over de restauratie van dit voor Voerendaal bijzondere gebouw. Aansluitend gaan de leden naar Kasteel Puth waar ze te gast zijn bij Otto en Manon van der Molen. In een van de zalen worden de leden ontvangen met koffie, thee en Limburgse vlaai. Er wordt een presentatie verzorgd over het leven van de freule van Elmpt en de leden krijgen een presentje mee naar huis. Leden van Heemkunde Voerendaal kunnen zich tot uiterlijk 31 augustus opgeven voor deze activiteit bij: secretaris@heemkundevoerendaal.nl

Onderzoek naar "Steenfabriek Voerendaal"

De werkgroep Toponiemen is gestart met een onderzoek naar de voormalige "Steenfabriek Voerendaal". Op topografische kaarten is deze gesitueerd op de hoek van de Valkenburgerweg en de Haerenvaart.
De Haerenvaart is de benaming van de veldweg die vroeger van kasteel Haeren via de Sjwatte Koele naar de Midweg Liep.
Het deel van de Haerenvaart van kasteel Haeren tot aan de Valkenburgerweg kunnen de oudere Voerendalers zich nog wel herinneren als een grindpad met aan weerszijden boompjes.
Aan de leden van Heemkunde Voerendaal is om nadere informatie gevraagd. We zijn benieuwd naar de reacties.
U kunt uw reactie sturen naar: secretaris@heemkundevoerendaal.nl

Archeologische opgravingen Kerkplein

Het eindrapport over de bevindingen van de opgravingen aan het Kerkplein is nu gepubliceerd.
Het geeft een inzicht over de ontwikkeling van de dorpskern van Voerendaal.

Op de website van SOB Reseach (Stichting Oudheidkundig Bodemonderzoek) is door Jacobine Melis een artikel gewijd aan deze archeologische opgravingen in Voerendaal.

Het volledige rapport beschrijft heel gedetailleerd de bevindingen. Hierin wordt ook aandacht besteed aan de voorwerpen die zijn aangetroffen.

Bezoek de website van SOB Research

Lees het volledige rapport (PDF)

Freuleshoes herrijst

Het zal inmiddels iedereen wel zijn opgevallen, de activiteiten in en om het Freuleshoes. De nieuwe eigenaar, Otto van der Molen pakt het stevig aan. Nu het oude pleisterwerk is afgekapt zien we enkele interessante oude bouwconstructies maar ook decoratieve elementen te voorschijn komen. Had ik nog de indruk dat het gebouw van oorsprong was gepleisterd om de goedkopere Kunradersteen te verbergen, blijkt dit nu toch wel anders te zijn. Boven de ramen in de bovenverdieping zien we duidelijk met veldbrand gemetselde bogen. Op de benedenverdieping zien we de bogen ook, maar deze zijn onderling verbonden met een dubbele rij veldbrand van raam tot raam, aangebracht om het gebouw enige sier te geven.
Wat ook opvalt zijn de aanpassingen aan het gebouw. Rond het uiterste rechterraam dat jarenlang verborgen was achter een pleisterlaag zien we dikke eiken balken. Ik ga er van uit dat dit bij alle ramen het geval is geweest. Zeker als je kijkt naar de baksteen die is gebruikt ter vervanging van de eikenbalken in de overige ramen. Het blijkt de bouwstijl van die tijd te zijn geweest. Het oude pand winthagen 9 heeft dezelfde bouwstijl wat de ramen betreft.
Beide rechterramen zijn in het verleden op een slordige wijze dichtgemaakt met Kunradersteen. Is het dichtmaken van deze twee ramen nog een overblijfsel van de belasting die vroeger op ramen werd geheven?
De schade aan het gebouw die is ontstaan bij het verwijderen van de twee ramen links naast de deur is ernstiger. Het grotere "moderne" raam is er na 1949 in gezet. Op een oude film uit 1949 gemaakt tijdens het 900-jarig eeuwfeest van de parochie zien we nog de twee oorspronkelijke ramen. Dat is de schade die zichtbaar is. Binnen in het pand zijn er ook aanpassingen gedaan om de moderne tijd binnen te halen. Natuurlijk begrijpelijk dat de vorige eignaar deze aanpassingen deed, wij zijn ook constant bezig om onze woning aan te passen aan onze behoeften en aan de tegenwoordige milieu-eisen. Jammerlijk is natuurlijk dat dit een historisch pand betreft en de aanpassingen van de vorige eigenaar het gebouw niet bepaald ten goede zijn gekomen.
Ik heb er vertrouwen in dat het weer helemaal goed komt met het Freuleshoes, zeker als ik zie wie er aan het roer staat van dit project.
Voor zover mogelijk maken we regelmatig foto's van de voortgang van deze restauratie van het oudste woonhuis in het centrum van Voerendaal.

Bekijk hier de foto's van het freuleshoes.

Wim Reubsaet

Bevrijdingsfeest Ubachsberg

Heel Zuid-Limburg werd in september 1944 bevrijd door het Amerikaanse leger. Nu 75 jaar later wordt deze bevrijding herdacht met diverse activiteiten door heel Zuid-Limburg.

De werkgroep Ubachsberg van Heemkunde Voerendaal heeft speciaal voor de inwoners van Ubachsberg, maar natuurlijk ook voor andere belangstellenden een programma samengesteld om deze bevrijding te herdenken. Dit programma werd ondersteund door het comité 75 jaar bevrijding van de gemeente Voerendaal.

Op dinsdag 17 september presenteerde de werkgroep het programma in het MFC de Auw Sjoeël aan de Oude schoolstraat in Ubachsberg. Om 18.30 uur trok de bevrijdingsoptocht door het dorp. Op het Bernardusplein werd door een lid van de schutterij de "Last Post" geblazen. Aansluitend om 19.00 uur waren er diverse activiteiten in het MFC de Auw sjoeël. O.a. een expositie van oude legervoertuigen en atributen, een concert van fanfare St. Ceacilia met muziek uit die tijd, Verhalen van inwoners van Gen Berg over deze periode gepresenteerd door Patrick Niks, Hub Schetters vertelde over de gedwongen evacuatie van Kerkrade waarvan veel inwoners tijdelijk onderdak vonden in o.a. Ubachsberg en om 11.00 uur was de afsluiting van de avond m.m.v. Luc Wierts.

Het evenement werd druk bezocht en was een geslaagde herdenking voor zowel ouderen die zich die dagen nog kunnen herinneren alsook voor de jeugd die op een prettige wijze een deel van de plaatselijke geschiedenis kon beleven.

Werkgroep Ubachsberg

Bij de opening van het "MFC De Auw Sjoeël" op zondag 20 januari j.l. was de werkgroep Ubachsberg present met een stand.
Naast de presentatie van de werkgroep aan de inwoners van Ubachsberg werden de bewoners uitgenodigd om hun foto's en verhalen over de oorlog en de bevrijding van Ubachsberg en Colmont te delen met Heemkunde Voerendaal. Doel hiervan is een presentatie in september 2019 ter gelegenheid van de 75 jarige bevrijding van Ubachsberg en Voerendaal.
De opening werd goed bezocht waarbij diverse Ubachsbergse verenigingen zich presenteerde. Ubachsberg heeft er nu een prachtig accommodatie bij waar diverse activiteiten worden aangeboden, van sport en dans tot Mannen achter de Pannen.

Geslaagde avondwandeling Historisch Voerendaal

Donderdag 1 september liep een groep van ongeveer 25 mensen een mooie route door Voerendaal waarbij stil werd gestaan bij historische zichtbare en onzichtbare plaatsen in het landschap. Walter Uitterhoeve en Frans Gerards verzorgde de wandeling en wisten de luisteraars te boeien met hun verhalen over drie kastelen van Voerendaal.

Met dank aan de bewoners van Hoeve Cortenbach mochten we op de binnenplaats om daar kennis te nemen van de verschillende bouwfasen van het kasteel en de hoeve. Ook kwam de geschiedenis van de bewoners aan bod. Daarna gingen de wandelaars op zoek naar de locaties van de inmiddels verdwenen kastelen Peerboom en Kunderhoes waarbij ze stroomopwaarts het traject van de Hongerbeek volgden. Ter plaatse werd de geschiedenis van deze historische huizen en hun bewoners toegelicht.
Vreemd was het idee om op een langgerekte heuvel te staan met de wetenschap dat daar vroeger de gracht van het Kasteel Kunderhoes was.


Download de plattegrond met de oude loop van de Hongerbeek en de foto's van het verdwenen kasteel Kunderhoes.  Hongerbeek(pdf)  Kunderhoes(pdf).

Avondexcursie Prickenis – De Struyver

Op woensdag 13 juli en donderdag 14 juli was er een avondexcursie. Een gezamenlijk initiatief van het IVN Voerendaal en Heemkunde Voerendaal.

Tijdens de wandeling door de prachtige natuur rond Ten Esschen hebben we huis Prickenis mogen bezichtigen, waarbij de bewoners ons tekst en uitleg gaven over hun domein. Het waterbeheer van het waterschap en de effecten daarvan voor de natuur en het beekdal werd ons duidelijk gemaakt door Walter Uitterhoeve. Even verderop werd er nog uitleg gegeven over de motte van Ten Esschen, een kunstmatige heuvel met droge gracht achter de Struyverhof. Walter Uitterhoeve en Frits Kluytmans verzorgden voor ons deze excursie.

Excursie Tuchwerk.de en Schloss Rahe

Op dinsdag 21 juni was er een excursie naar Tuchwerk.de en naar Schloss Rahe in Duitsland bij Aken.

Ten noorden van Aachen ligt een oud industriegebied met watermolens en oude textiel-fabrieken. Hier is een werkend museum voor de textielindustrie gevestigd in een oude fabriek. We krijgen demonstraties en een rondleiding van Jochem Buhren. Vooraf maken we een korte wandeling naar het nabijgelegen Schloss Rahe, eens het verblijf van de weduwe van koning Willem I, Henriëtte d'Oultremont de Wégimont.
Organisatie: Walter Uitterhoeve en Lea Geelen.
Door Lea Geelen werd uitgebreid stilgestaan bij de historie van het kasteel en de bewoners. Ook was er de mogelijkheid om een klein deel van het interieur te bekijken. Het woonvertrek van Henriëtte d'Oultremont bleek nog in de oude staat te zijn. Het bezichtigen van het interieur was bij uitzondering mogelijk. In het oude kasteel zijn diverse bedrijven gevestigd en rondleidingen zijn daarom niet mogelijk.
De oude textielfabriek die door vrijwilligers wordt bemand gaf een mooi inzicht in de textielindustrie die in en rond Aken tussen ca. 1850 en 1960 floreerde. Diverse machines voor o.a. het kaarden van de wol, het twijnen van de draad en uiteindelijk het weven van de stof werden gedemonstreerd. Al met al een leerzame middag.

Oprichting Heemkunde Voerendaal

Op woensdag 25 mei 2016 om 19.30 uur werd in de Bibliotheek van Voerendaal de oprichtingsvergadering van de Heemkundevereniging gehouden.

Het initiatief van de werkgroep kwam tot stand na een oproep van de voorzitter van de Stichting Historische Kring "Het Land van Herle" Karel van Nuys. Het was volgens hem onbestaanbaar dat een zo diep in de historie verankerde woonplaats als Voerendaal geen eigen heemkundevereniging had. Na diverse vergaderingen en enkele voorbereidende activiteiten is het nu dan zover dat in Voerendaal een heemkundevereniging wordt opgericht.

Voorafgaande aan de oprichtingsvergadering hield Frans Gerards een presentatie met als titel 'Hoe Voerendaal een Heerlens "wingewest" werd' en presenteerde Wim Reubsaet de website Heemkunde Voerendaal.

Daarna vond de eerste algemene ledenvergadering plaats onder leiding van de werkgroep. Iedereen die in het verleden zijn belangstelling voor een lidmaatschap van de op te richten vereniging had kenbaar gemaakt, werd voor deze vergadering uitgenodigd. Tijdens de vergadering werd uit de leden, die eerder hun interesse kenbaar hadden gemaakt voor een bestuursfunctie, het eerste bestuur gekozen. Verder werden de eerste werkgroepen samengesteld die met een onderwerp uit de Voerendaalse historie aan de slag gaan.

De heemkundevereniging "Heemkunde Voerendaal" is bijna een feit. Het bestuur gaat aan de slag om de vereniging bij de notaris en de Kamer van Koophandel aan te melden. Het bestuur heeft vanaf dat moment rechtsbevoegdheid. De statuten en het huishoudelijk reglement wortden daarna op deze website gepubliceerd.